Những ngày tăm tối nghèo khó bủa vây suốt thời thơ ấu đã hun đúc nên ý chí làm giàu của thanh niên Đặng Lê Nguyên Vũ, người sau này trở thành “vua cà phê” của Việt Nam.

“MẸ TÔI NGHĨ NGHÈO KHỔ LÀ SỐ MỆNH Ở TRỜI”

Đặng Lê Nguyên Vũ sinh ngày 10/2/1971 tại Nha Trang, Khánh Hòa trong một gia đình nông dân nghèo, sau đó họ chuyển đến sinh sống ở huyện miền núi M’drak, tỉnh Đắk Lắk. Tuổi thơ của ông Vũ gắn liền với những những ngày bẻ ngô, chăm lợn, giúp mẹ đóng gạch và đi bộ tới trường suốt 15 km trên con đường đất đỏ.

Năm 1981, cha ông lâm trọng bệnh, gia cảnh sa sút, cũng từ đây khao khát làm giàu, thoát nghèo đã được hình thành trong suy nghĩ của cậu bé mới 10 tuổi.

Thời điểm Đặng Lê Nguyên Vũ đỗ vào khoa Y, trường Đại học Tây Nguyên, gia cảnh nhà ông chẳng khấm khá hơn. Cái đói, cái nghèo vẫn luôn đeo đẳng, thôi thúc chàng thanh niên 20 tuổi khi ấy phải tích cực suy nghĩ để tìm ra lối thoát.

“Tôi luôn hình dung lại được cảnh mẹ tôi nặng nhọc bưng từng chồng gạch, hay tất tả chạy ra ruộng rau lang hái đọt non đem bán kiếm miếng ăn cho cả nhà.

Mẹ tôi nghĩ cuộc sống nghèo khổ của gia đình chúng tôi là số mệnh ở trời. Mỗi lần tôi về thăm nhà thì mẹ tôi vừa vui vừa lo. Vui vì có con trai về thăm nhà và lo vì khi tôi rời nhà, bà cụ phải chạy vạy một hai trăm ngàn cho tôi làm lộ phí đến trường.

Tôi không bao giờ quên được cái ngày tăm tối đó, khi bố tôi đổ bệnh nặng mà chạy vạy khắp trong dòng tộc không làm sao kiếm đủ 2 triệu đồng cho ông chữa bệnh”, ông Vũ tâm sự như vậy trên Tuổi Trẻ cách đây hơn 10 năm.

Vì không chấp nhận “ngủ trong giường chiếu hẹp, mơ những giấc mơ con”, sang năm thứ 3, ông xác định sẽ bỏ ngang đại học, vào TP.HCM để tìm kiếm con đường làm giàu. Tuy nhiên người chú ở TP.HCM đã thuyết phục ông quay lại Đắk Lắk hoàn tất việc học, đồng thời hứa sẽ giúp cháu nếu sau này vẫn muốn vào Sài Gòn làm ăn.

Ngày về, chính người chú cũng bỏ tiền mua vé máy bay cho Đặng Lê Nguyên Vũ. Từ trên máy bay nhìn xuống, ông tự nhận thấy mọi chuyện trên đời này thật nhỏ bé và dần bình tâm hơn trước những khao khát vẫn đang sùng sục trong huyết quản. Ông trở lại giảng đường, một mặt tiếp tục việc học, mặt khác bắt đầu xây con đường riêng của mình.

“TẠI SAO NÔNG DÂN TRỒNG CÀ PHÊ VẪN NGHÈO”

Trở về giảng đường, Đặng Lê Nguyên Vũ trăn trở với câu hỏi: “Tại sao nông dân trồng cà phê vẫn nghèo trong khi trên thế giới có quốc gia không trồng được cây cà phê nào vẫn giàu vì cà phê? Tại sao cà phê mình chỉ để xuất hạt thô mà không chế biến để xuất khẩu?”.

Cùng với ba người bạn thân, ông Vũ hùn tiền vào để mở lò rang xay cà phê, nhưng đúng ngày khai trương lò rang xay đã bị phía chủ nhà trọ dẹp bỏ. Sau đó, họ cùng nhau chuyển lò rang xay cà phê đi nơi khác. Tuy nhiên, vì sợ cháy nổ, hàng xóm khu vực mới này cũng đi báo công an, và công cuộc khởi nghiệp lần 2 tiếp tục thất bại.

Không bỏ cuộc, những người bạn vẫn nhận rang xay một vài kí lô, rồi đóng gói và đem bán cho các mối lẻ. Những gói cà phê mang thương hiệu Trung Nguyên với biểu tượng ngày đó là mũi tên chĩa thẳng lên trời được nhiều người chú ý tới.

Năm 1996, “Hãng cà phê Trung Nguyên” khai trương bảng hiệu ở cây số 3, thành phố Buôn Ma Thuột, là cột mốc quan trọng trong sự phát triển của cả tập đoàn Trung Nguyên sau này. Theo lời ông Vũ, gọi là “hãng” cho oai chứ cái “tổng hành dinh” lúc đó “ọp ẹp phát khiếp”, toàn bộ bảng hiệu đều do họ tự vẽ tự sơn, khách hàng cũng chỉ là mấy sinh viên cùng trường lớp.

Từ cơ sở này, những người bạn xác định kế hoạch sẽ mở thêm điểm kinh doanh ở miền Tây, tạo bàn đạp tiến về thị trường Sài Gòn. Họ tìm được một đối tác ở Long Xuyên để mở lò rang xay, chế biến, phân phối cà phê tại miền Tây.

Tuy nhiên những khác biệt trong tư tưởng, phương thức kinh doanh khiến cuộc “hôn phối” thất bại chỉ sau vài tháng. Cùng lúc ấy, việc buôn bán tại Buôn Ma Thuột gặp bế tắc, chỉ duy trì tồn tại từng ngày.

Câu hỏi đau đầu lúc bấy giờ là nguồn vốn ở đâu để tiếp tục kinh doanh? Thật may mắn, một người bạn đã đồng ý cho ông Vũ mượn chiếc xe Dream, tài sản quý giá vào thời điểm đó để họ đem bán và lấy tiền duy trì sự nghiệp.

Thậm chí họ cũng nói rõ với anh bạn này, nếu cho mượn thì coi như mất, trừ khi thành công sẽ trả lại sau. Nhưng người bạn nhiệt tình vẫn gật đầu đồng ý.

“Bây giờ tôi có thể đủ sức mua cả ngàn chiếc xe Dream nhưng vẫn không có chiếc xe nào quý giá bằng chiếc xe tình bạn của chúng tôi ngày đó. Có tình bạn vô giá đó tôi mới có được ngày hôm nay”, sau này ông Đặng Lê Nguyên Vũ chia sẻ lại như vậy.